Testen en Toetsen
In dit blog beantwoord ik vragen over (mijn) testen/toetsen en het DLE. Tevens plaats ik informerende artikelen die daarop betrekking hebben. Soms geef ik daarbij mijn mening. Omdat onlangs een flinke opruiming is gehouden onder oude en niet meer relevante artikelen, kan het zijn dat bepaalde linken (nog) niet werken. Komt u ze tegen, dan hoor ik dat graag van u. Vragen en opmerkingen kunt u mailen naar het mailadres in mijn profiel (in de kolom links onderaan).
zondag 11 februari 2024
dinsdag 30 januari 2024
Haal jij eruit wat erin zit?
Met behulp van 'Leerpotentie 6', 'Leerpotentie 7/8' en 'Leermotivatie 6/7/8' kun je in het Boom LVS op elk moment in de bovenbouw een onderstaand overzicht downloaden/printen. Je ziet dan wat je van de leerling kan verwachten en in hoeverre die verwachting uitkomt. Je wilt er immers uithalen wat erin zit? De landelijke norm is daarbij geen richtlijn, omdat die voor de ene leerling te hoog gegrepen is en voor de andere te laag.
zondag 21 januari 2024
Zo geef je een passend én kansrijk schooladvies
Dit schooljaar verandert er het een en ander voor jou als leerkracht en je school
rondom de groepen 8. Zo wordt de eindtoets de doorstroomtoets en wordt deze eerder in het schooljaar afgenomen. Door het verplaatsen van de toetsafname van april naar februari moet je de achtste groepers ook eerder hun schooladvies geven. Dit heeft gevolgen voor het tijdpad en je planning. Hoe zit dat precies? Waar moet je rekening mee houden? En hoe zorg je ervoor dat je een kansrijk en passend advies geeft?
Veranderingen: tijdpad en schooladvies heroverwegen
Dit schooljaar geef je de achtste groepers tussen 10 en 31 januari jouw schooladvies. Dan moet je dus alle gegevens paraat hebben om een passend en kansrijk advies te geven. In februari volgt dan de doorstroomtoets. De uitslag hiervan moet eigenlijk een bevestiging zijn van het “voorlopige” schooladvies. Maar: komt de uitslag van de doorstroomtoets hoger uit dan het schooladvies? Dan moet je het schooladvies heroverwegen.
Het best passende schooladvies: de cijfers nu
In de Staat van het Onderwijs viel te lezen dat in schooljaar 21-22 bij 11,3% van de leerlingen het toetsadvies een heel niveau of meer boven het schooladvies lag. Van deze groep is bij 47% het definitieve schooladvies naar boven bijgesteld (Inspectie van het Onderwijs, 2023). Dat zijn hoge percentages die voor heroverwegingen en enorm veel extra werk zorgen. Dat wil je natuurlijk zo veel mogelijk voorkomen.
Elk schooladvies is maatwerk
Elk schooladvies blijft natuurlijk maatwerk waarbij je je advies op verschillende gegevens baseert, zoals:
- Je eigen observaties;
- Het portfolio van de leerling;
- Sociaal-emotionele vaardigheden;
- De resultaten van de methodegebonden en leerlingvolgsysteemtoetsen;
- Werkhouding en motivatie.
Wat kan jou verder helpen om het best passende en meest kansrijke advies te geven? Breng ook de aanleg en mogelijkheden van iedere leerling in kaart, los van wat deze elke dag in de klas laat zien. En doe dat met een capaciteiten- of intelligentieonderzoek. Een capaciteiten- of intelligentieonderzoek geeft je namelijk dé extra invalshoek om jouw schooladvies betrouwbaar te onderbouwen en de kans op onderadvisering te verkleinen.
Zo adviseer je kansrijk en vanuit hoge verwachtingen
Ons advies? Neem aan het begin van het schooljaar de Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau (NIO) af. Een betrouwbaar en onafhankelijk instrument, ontwikkeld om de potentie van je leerlingen in kaart te brengen. De NIO geeft op basis van de geteste intelligentie van de leerlingen een advies over het best passende niveau van voortgezet onderwijs, van praktijkonderwijs tot en met vwo. Groepsgewijs en individueel af te nemen in ca. 2,5 uur. Zo kom je nog beter beslagen ten ijs en heb je het plaatje compleet voor een kansrijk schooladvies.
Ook geschikt voor het preadvies
Wist je dat je de NIO ook kunt afnemen vanaf eind groep 7? Tussen april en juli is deze te gebruiken als extra gegevensbron voor het preadvies. Zo weet je of je ‘uit’ je leerlingen haalt wat ‘erin’ zit, en heb je nog voldoende tijd om capaciteiten en vaardigheden met elkaar in evenwicht te brengen en je leerlingen verder te laten groeien en bloeien.
zaterdag 20 januari 2024
5 voordelen van de TempoTest Automatiseren (TTA)
Je kent de test misschien als opvolger van de Tempo Test Rekenen (T.T.R.).
Maar wat zijn nu de belangrijkste voordelen van de TTA,
buiten de hernormering natuurlijk?
Teije de Vos, auteur van onder andere deze test, zette vijf voordelen voor ons op een rij.
1. De TTA is in te zetten voor verschillende doeleinden
Het grote voordeel van de TempoTest Automatiseren is, dat hij voor meerdere doelen kan worden gebruikt:
- Veel scholen gebruiken de TTA in het kader van niveaubepaling: waar staan de leerlingen op het gebied van hoofdrekenen en automatiseren? Met de TTA is het mogelijk om naar alle deelbewerkingen (plus, min, keer en deel) te kijken, maar ook ze afzonderlijk te analyseren.
- Een tweede toepassing van de TTA is signalering. Waar zitten de hiaten, is er sprake van een achterstand?
2. De TTA geeft concrete aangrijpingspunten voor begeleiding
De DLE's (Didactische leeftijdsequivalent) die uit een afname van de TTA volgen, geven al veel informatie over het niveau van hoofdrekenen van een leerling. Daarbovenop kijk je met het digitale Analyseprogramma van de TTA op een dieperliggend niveau naar de automatiseringsprobelemen. Een gedetailleerde analyse van de gemaakte fouten maakt de aangrijpingspunten voor remedial teaching zichtbaar.
3. De TTA is zowel klassikaal als individueel af te nemen
De TTA kan een aanvulling zijn op het leerlingvolgsysteem door de test één of twee keer per jaar bij de hele klas af te nemen. De afname van de test neemt slechts een kwartiertje in beslag. In het kader van remedial teaching of bij nieuwe leerlingen ligt een individuele afname meer voor de hand. Ook daarvoor is de TTA geschikt.
4. De TTA is breed inzetbaar
Met de TTA kun je leerlingen al vanaf groep 3 testen op hun hoofdrekenvaardigheden. Zo kun je eventuele problemen vroeg opsporen en leerlingen de juiste begeleiding geven. De test is genormeerd van groep 3 tot en met 8 en is bovendien ook in te zetten in de eerste jaren van het voortgezet onderwijs.
5. Zowel Nederlandse als Vlaamse normen zijn beschikbaar
De aparte normen voor Vlaamse leerlingen maken het ook voor Vlaamse scholen en praktijken mogelijk de automatisering van leerlingen nauwkeurig te evalueren.
vrijdag 24 maart 2023
Vergelijkend overzicht leerlingvolgsystemen Boom LVS, Cito Leerling in Beeld, DIA en IEP
Waar let je op bij een nieuw Leerlingvolgsysteem?
In het oriëntatieproces voor het kiezen van een nieuw LVS, kun je bijvoorbeeld kijken naar:
- Afnametijden en momenten
- Rapportages
- Kindvriendelijkheid
- De manier van afname, bijvoorbeeld voor digitaal of papier, of liever een mix van deze twee.
- Aangeboden vaardigheden
Het kan ook goed zijn om naar meer aspecten te kijken, zoals:
- Het oordeel van de Expertgroep Toetsen PO
- De implementatietraining die wel of niet inbegrepen is
- De prijs
Keuzevrijheid of totaalpakketten bij een nieuw LVS
Een belangrijke vraag voor veel scholen is; wat willen we met toetsen? Sommige scholen hebben in hun toetsvisie opgenomen dat ze breder willen kijken dan rekenen en taal.
Er zijn verschillende opties om te overwegen, zoals de leermotivatie, de leerpotentie of leerstrategieën. Wil je liever alleen rekenen en taal toetsen? Ook dat is geen gek idee. Veel scholen willen de toetsdruk immers zo laag mogelijk houden. Kijk dan naar een leerlingvolgsysteem met wat meer keuzevrijheid.
Ook is het mogelijk -en dat zie je de laatste tijd veel meer- dat scholen hun eigen systeem samenstellen met toetsen van verschillende volgsystemen. Zo kiezen ze bijvoorbeeld de woordenleestoets van het ene systeem en de begrijpend lezen toets van het andere.
Dat kan prima, want er is altijd wel een normschaal (percentielen, I t/m V, vaardigheidsscores e.d.) die overeenkomt met de door de school gebruikte schaal. Zie daarvoor ook het overzicht hieronder. Tenslotte is er altijd nog het DLE Boek om de DLE's af te lezen.
Bij sommige leerlingvolgsystemen heb je alleen een totaalpakket, en bij sommige kun je heel gericht kiezen wat past bij jouw wensen. Bekijk dit goed, want waarom zou je betalen voor toetsen die je niet gaat gebruiken?
Kleine details, grote impact
Bij het zoeken naar een nieuw LVS is het handig te letten op de kleine verschillen. Soms lijkt het of verschillen heel minimaal zijn of er weinig toe doen. Maar het kan nuttig zijn hier goed op te letten.
Neem bijvoorbeeld afnametijden en het aantal delen. Op het eerste gezicht lijkt een verschil van 5 minuten klein, maar als je de toets bij 20 leerlingen moet afnemen kan een kortere toets je al snel veel tijd schelen. Bij een toets van 5 minuten kost de toets met 20 leerlingen dan 100 minuten. Duurt eenzelfde toets slechts 1 minuut, dan kost de toets je maar 20 minuten. Dat scheelt je dus meer dan een uur afnametijd.
Het kiezen/samenstellen van een LVS neemt veel tijd in beslag,
daarom hebben we alvast het een en ander voor je uitgezocht.
vind je een handige vergelijking van de vier goedgekeurde leerlingvolgsystemen:
Boom LVS, Cito Leerling in beeld, DIA en IEP.
We vergelijken deze op basis van onder andere de afnametijden, rapportagemogelijkheden, en natuurlijk de kosten.
Doe er je voordeel mee.
dinsdag 7 februari 2023
Whitepaper over interventies na Boom LVS-toets Begrijpend Lezen
maandag 2 augustus 2021
Minimale Toetsing LVS
een minimale toetsing
'al dat getoets' een beetje te veel
wijze de toetslast teruggebracht
kan worden tot het minimum.
De wet- en regelgeving van 2014 (Wet Eindtoetsing PO en Toetsbesluit PO) biedt scholen naast de verplichting tot het hanteren van een leerling- en onderwijsvolgsysteem anderzijds veel ruimte voor de invulling daarvan.
Het eerste schema hieronder kan worden gezien als een sobere standaard aanpak. In groep 1 en 2 vind ik het toepassen van landelijk genormeerde toetsen onwenselijk vanwege de vele bezwaren die eraan kleven.
Ik zou me daarom beperken tot het (gestructureerd) observeren en registreren van in het bijzonder de functieontwikkeling. In groep 3 t/m 8 vind ik eens per jaar toetsen met landelijk genormeerde, methodeonafhankelijke toetsen voldoende, omdat de methodegebonden toetsen en de observaties van de leerkracht er immers al voor zorgen dat de voortgang in de leerstof wordt bewaakt.
De landelijk genormeerde, methodeonafhankelijk toetsen zijn er namelijk voor om het niveau (de kwaliteit ten opzichte van de landelijke norm) te bewaken: 'Lopen we een beetje in de pas met onze manier van werken?' Verder zijn ze handig om voor de leerling het ontwikkelingsperspectief te bewaken. In de groepen 4 en 5 zou ik wel twee maal het technisch lezen en hoofdrekenen toetsen, omdat die ontwikkeling daar veel sneller gaat. In groep 8 zou ik de toetsen in de eerste helft van het schooljaar afnemen, vanwege het vroegtijdig kunnen opmaken van een schooladvies en vanwege de eindtoets die in april wordt afgenomen. Om na te gaan of eruit gekomen is wat erin zit, kan in groep 6 of in groep 7/8 een klassikale intelligentietest worden afgenomen, waarmee tevens een (pré)advies VO kan worden geformuleerd. Aanvullend zou in groep 6/7/8 nog een test kunnen worden afgenomen, die iets zegt over de leermotivatie, het doorzettingsvermogen en het zelfvertrouwen. Hieronder het voorbeeld van een afnameschema, waarbij gekozen is voor een eenmalige afname per onderdeel per leerjaar.
Afnameschema leerling- en onderwijsvolgsysteem
Groep | het hele jaar | september t/m januari* | februari t/m juni* |
---|---|---|---|
1 | observeren FO | ||
2 | observeren FO | ||
3 | toetsen TL, HR, RW, SP | ||
4 | toetsen TL en HR | toetsen TL, HR, BL, RW, SP | |
5 | toetsen TL en HR | toetsen TL, HR, BL, RW, SP | |
6 | toetsen TL, HR, BL, RW, SP | ||
7 | toetsen TL, HR, BL, RW, SP | ||
8 | toetsen TL, HR, BL, RW, SP | eindtoets |
FO = functieontwikkeling, TL = technisch lezen, HR = hoofdrekenen, BL = begrijpend lezen, RW = rekenen/wiskunde, SP = spellen
*) De afname van de toetsen kan worden gespreid over de beschikbare onderwijsmaanden, zodat de toetslast zo draaglijk mogelijk is: maximaal één toets per onderwijsmaand. Andere verdelingen over het jaar zijn mogelijk (bijvoorbeeld eens in de twee maanden een toets).
Voor scholen die minimaal willen toetsen kan onderstaand afnameschema volstaan.
Het voldoet aan de wensen van de onderwijsinspectie en is het absolute minimum.
Minimaal afnameschema leerling- en onderwijsvolgsysteem
Groep | het hele jaar | okt., nov., dec.* | maart, april, mei* |
---|---|---|---|
1 | observeren FO | ||
2 | observeren FO | ||
3 | toetsen RW, SP | ||
4 | toetsen BL, RW, SP | ||
5 | toetsen BL, RW, SP | ||
6 | toetsen BL, RW, SP | ||
7 | toetsen BL, RW, SP | ||
8 | toetsen BL, RW, SP | eindtoets |
FO = functieontwikkeling, BL = begrijpend lezen, RW = rekenen/wiskunde, SP = spellen
*) De afname van de toetsen kan worden gespreid over de beschikbare onderwijsmaanden, zodat de toetslast zo minimaal mogelijk is: maximaal één toets per onderwijsmaand. Andere verdelingen over het jaar zijn mogelijk (bijvoorbeeld eens in de drie maanden een toets).
Voor alle genoemde functies zijn instrumenten beschikbaar in het Boom LVS, dat in zijn opzet aansluit bij de wens van sommige scholen om minimaal te toetsen. Het pakket kent namelijke een 'Kern' waarbij alleen Begrijpend Lezen, Rekenen/Wiskunde en Spellen worden getoetst. Bovendien is de normering continu, waardoor de school zelf kan bepalen wanneer (in welke onderwijsmaand) zij welke toets wil afnemen.
Een en ander kan de toetslast tot een minimum beperken.
donderdag 13 mei 2021
Ouders starten nieuwe school. Welk LVS kozen zij?
Voor de makers van een LVS is het mooi om te zien dat hun systeem is gekozen voor een nieuw te starten school. Het team kan bij zo'n frisse start namelijk in alle vrijheid een keuze maken.
Dat dan uiteindelijk jouw LVS het beste bij de nieuwe school blijkt te passen, doet je goed: de opzet en de middelen spreken blijkbaar aan.
In dit voorbeeld (de gegevens van de school zijn bij mij bekend) betreft het ons Boom LVS. Hieronder een gedeelte uit de Schoolgids (concept) van de nieuwe school. Daarin valt goed te lezen welke eigenschappen van het LVS de doorslag hebben gegeven.
zondag 14 juli 2019
Alles over Didactische LeeftijdsEquivalenten (DLE's)
'Alles' is natuurlijk te veel gezegd, maar wanneer u hieronder op de door mij verzamelde artikelen klikt, zult u zien dat er op veel vragen een antwoord is te vinden ...
dinsdag 12 maart 2019
Overstappen naar Boom LVS. Waarom doen wij dit?
Zelden werd in de nieuwsbrief van een school zo grondig uit de doeken gedaan waarom men overstapt naar het Boom LVS.
Hieronder de hele tekst.
Naam en adres van de school zijn bij mij bekend.
- De Boom toets zit niet vast aan bepaalde toetsmomenten, maar is continu genormeerd.
- De Boom toets hoeft maar een keer per jaar afgenomen te worden, maar kan desgewenst vaker worden afgenomen, omdat de leeftijd van de leerling ‘meeloopt’ met de normering.
- Toetsen afnemen kost weinig tijd. De meeste toetsen zijn af te nemen binnen een lesuur.
- Het Boom leerlingvolgsysteem is een sterk instrument om de prestaties van onze leerlingen te volgen en zijn methode onafhankelijk (evenals het Cito).
- Boom toetsen sluiten aan bij alle eindtoetsen.
- De opmaak van de Boom toetsen is zeer kindvriendelijk.
- Op de grafiek die u te zien krijgt, ziet u de DLE (didactische leeftijdsequivalent) van uw kind. De didactische leeftijd is het aantal maanden dat uw kind onderwijs heeft gevolgd. Op basis van het aantal maanden wordt een didactische leeftijd bepaald. Op de grafiek ziet u hoe uw kind scoort voor het besproken vak ten opzichte van leerlingen met dezelfde didactische leeftijd.
*) Opmerking van Teije de Vos: in de vernieuwde versie (2019) is aan dit probleem tegemoet gekomen.